De corruptiebestrijding in Caribisch Nederland, vooral op Bonaire, heeft meer aandacht nodig van de overheden, dat stelt de Raad voor de rechtshandhaving in een rapport. De Raad geeft aan kritisch te zijn op de bestrijding gelet op de gesignaleerde risico’s. Het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zeggen hun sturende rol op te zullen pakken.
In 2015 bracht de Raad een rapport naar buiten over de ‘Infrastructuur corruptiebestrijding op Bonaire, Sint Eustatius en Saba’. Het rapport onderzocht de oorsprong en omvang van ambtelijke corruptie en de ontwikkelingen van integriteit van de Openbare Lichamen. Hoewel de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba op hun eigen manier bezig zijn met de ontwikkelingen van het integriteitsbeleid, signaleert de Raad toch verschillende risico’s die zorgelijk zijn. Op Bonaire ontbreken volgens de Raad bijvoorbeeld duidelijke regels en beleid op het gebied van uitgifte van grond. Gezaghebber Edison Rijna kwam onlangs kritisch in de media vanwege zijn inmenging bij het faciliteren van de verkoop van kwetsbaar koraalgebied aan Nederlandse ondernemers.
In 2018 gaf de rijksrecherche aanbevelingen voor Bonaire om duidelijk beleid te maken voor de uitgifte van grond, daar is volgens de Raad na vier jaar nog steeds niets mee gedaan. Het bureau dat de integriteit binnen het Openbaar Lichaam Bonaire controleert, ervaart daarnaast tegenwerking en onvoldoende draagvlak om haar taken uit te kunnen voeren. De Raad stelt dat er daardoor nog steeds risico’s van zelfverrijking en niet-integer gedrag zijn.
Ook zou er door het ministerie van Justitie en Veiligheid per 1 januari 2020 een zogenaamd themaregister worden geopend om beter zicht te krijgen op de aard en omvang van ambtelijke corruptie. De Raad is tot de conclusie gekomen dat de invoer van de gegevens in het Caribisch gebied niet mogelijk is vanwege een fout in het wetgevingsproces. Het Nederlandse ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van BZK zeggen in een reactie dat de wet voor themaverwerking, ondanks eerdere toezeggingen, pas op 1 januari 2024 zal worden doorgevoerd.
Uit het onderzoek van de Raad blijkt ook dat de pilot voor de wet Bibob (Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) tot onvoldoende resultaat heeft geleid. Het falen van deze wet brengt, vooral op Bonaire, meer risico op witwassen met zich mee. Dit kan schadelijk zijn voor het vertrouwen in de overheid door de inwoners.
De Raad heeft verschillende aanbevelingen gedaan aan het Nederlands ministerie van Justitie en Veiligheid en ministerie van BZK om de corruptiebestrijding te verbeteren. Zo hebben de ministeries in een reactie op het rapport laten weten de sturende rol beter op te gaan pakken en dat ze voortaan periodieke vergaderingen zullen hebben met betrokken organisaties. Daarnaast stelt de Raad dat het ministerie van BZK de Openbare Lichamen op de eilanden zal ondersteunen bij de opzet en uitvoering van het integriteitsbeleid. In het voorjaar van 2023 zullen de ministeries de Tweede Kamer informeren over de stand van zaken.
